07/06/2025

Kartonowa alternatywa – przełom ekologiczny czy chwilowy trend?

Czy kartonowe opakowania to prawdziwa zmiana zasad gry w ochronie środowiska, czy jedynie moda napędzana niechęcią do plastiku? Walka z odpadami sprawia, że papier i tektura przeżywają spektakularny comeback – od ekskluzywnych pudełek po kompostowalne torby – coraz śmielej wypierając tworzywa sztuczne. Ale czy rzeczywiście przynoszą czysty zysk dla planety?

Mniej oczywista prawda

Na pierwszy rzut oka włóknisty materiał wydaje się naturalny i „zielony”. Jednak wytwarzanie papieru wiąże się z wycinką drzew, ogromnym zużyciem wody i energii, a recykling staje się kłopotliwy, gdy karton pokryto barierą z tworzywa. Konsumenci, pewni, że wybierają dobrą opcję, często nie widzą tych ukrytych kosztów.

Branża między innowacją a greenwashingiem

Sektor opakowań kartonowych balansuje między prawdziwą transformacją a marketingową narracją. Granica między korzyściami a greenwashingiem bywa cienka, a papier nie zawsze jest odpowiedzią na wszystko.

Powrót do naturalnych surowców

Dawno temu, przed epoką plastiku, ludzie wykorzystywali to, co podsuwała im natura – liście, włókna, sprasowaną korę. Papier, zrodzony tysiące lat temu, ponownie zajmuje centralne miejsce, ewoluując w stronę rozwiązań dostosowanych do wymogów gospodarki obiegu zamkniętego.

Nowy napęd dla kartonu

Gwałtowne odwrócenie się od plastiku stworzyło potężny popyt na ekologiczne opakowania kartonowe. Luksusowe perfumy w kolorowych pudełkach, barierowe kartony do żywności czy personalizowane pudełka e-commerce – wszystko to wygląda modnie i „eko”. Ale pozorna prostota kryje złożone wyzwania, które prezentowano m.in. podczas London Packaging Week, gdzie innowatorzy zachwalali wytrzymałe, a zarazem recyklingowalne rozwiązania z tektury.

„Demonizując plastik, niechcący gloryfikujemy każde inne opakowanie” .

Karton pod lupą: euforia kontra fakty

W teorii papier kojarzy się z czystym, przyjaznym środowisku rozwiązaniem. Rzeczywistość jest jednak wielowymiarowa. Trwają prace nad europejskim rozporządzeniem PPWR, ograniczającym jednorazowe tworzywa, a producenci ścigają się w oferowaniu alternatyw z pulpy drzewnej. Pytanie brzmi: czy decyzje napędzają twarde dane, czy emocje?

Innowacje z głową

„Branża opakowaniowa to laboratorium postępu” – mówi Rob Tilsley z James Cropper. Firma wykorzystuje jednorazowe kubki do kawy jako surowiec do procesu CupCycling®, w którym oddziela się plastikową wyściółkę od włókien. 95 % materiału zamienia się w wysokiej klasy papier, a reszta w energię. W ubiegłym roku przetworzono 58 mln kubków, co przełożyło się na ponad 1,7 mln pudełek premium.

Percepcja a rzeczywistość

Badania wskazują, że klient chętniej zapłaci więcej za towar w kartonie niż w plastiku – nawet jeśli oba opakowania zawierają identyczną ilość tworzywa. To pokazuje, jak silne są stereotypy.

„Papier to nie panaceum, lecz jeden z wielu elementów układanki” – podkreśla William Connolly z Diageo, przypominając, że każda decyzja projektowa to kompromis między barierowością, estetyką, a możliwością recyklingu.

Bariery techniczne i recykling

Choć teoretycznie „papier zrobi to samo co plastik”, w praktyce barierą bywa koszt i skala. Zbieranie i sortowanie kartonu z powłokami wymaga lepszej infrastruktury, a niejasne etykiety mylą konsumentów.

W pogoni za zamkniętą pętlą

W Europie papier już teraz ma najwyższy wskaźnik recyklingu – około 80 %. Włókno da się przetwarzać nawet 25 razy, lecz finalnie i ono traci jakość. Gdybyśmy każdy plastik zastąpili papierem, potrzebowalibyśmy znacznie więcej surowca drzewnego, niż mogą dostarczyć certyfikowane lasy (FSC, PEFC). Dlatego kluczowe staje się odzyskiwanie włókien i ich upcykling w duchu gospodarki cyrkularnej.

Karton – część większej strategii

Prawdziwa ekologia nie sprowadza się do jednego materiału. Liczy się cały cykl życia produktu: od pozyskania surowca, przez produkcję, transport, aż po przetworzenie odpadów. Producent opakowań kartonowych musi myśleć o optymalizacji wody, energii i logistyki, jeśli chce oferować opakowania kartonowe ekologiczne z prawdziwego zdarzenia.

Wnioski z London Packaging Week są jasne: papier i tektura mają ogromny potencjał, lecz trzeba używać ich mądrze, tam, gdzie wygrywają parametrami i śladem węglowym. Opakowania tekturowe nie uzdrowią świata same w sobie, ale – w połączeniu z innymi rozwiązaniami – potrafią znacząco zmniejszyć presję na środowisko. Wszystko rozgrywa się o równowagę między innowacją a odpowiedzialnością – a karton pozostaje jednym z najmocniejszych narzędzi w ekologicznym arsenale branży.